Θυρεοειδής

Στην περιοχή του τραχήλου (λαιμού) μπροστά από την τραχεία, βρίσκεται ο κυριότερος ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος, ο θυρεοειδής. Αποτελείται από δύο λοβούς, έναν δεξιά και έναν αριστερά, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με ένα στενό ισθμό. Η δομή αυτή έχει επικρατήσει να παρομοιάζεται με μία πεταλούδα με ανοιχτά τα φτερά. Σε υγιείς ανθρώπους ο θυρεοειδής αδένας ζυγίζει συνήθως περίπου 20 – 25 γραμμάρια.

Ρόλος του θυρεοειδούς αδένα στον οργανισμό

Ο θυρεοειδής παράγει, αποθηκεύει και διοχετεύει στην κυκλοφορία του αίματος ορμόνες, οι οποίες ρυθμίζουν το μεταβολισμό του οργανισμού (παραγωγή, χρήση και αποθήκευση ενέργειας) ανάλογα με τις ανάγκες του. Γι’ αυτόν το λόγο προβλήματα στο θυρεοειδή αδένα επηρεάζουν τις περισσότερες λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα και συχνά συγχέονται με άλλες παθήσεις και καταστάσεις υγείας.

Οι δύο βασικές θυρεοειδικές ορμόνες είναι:

• Η θυροξίνη – Τ4
• Η Τριιωδοθυρονίνη – Τ3

Ένα σημαντικό δομικό συστατικό και των δύο αυτών ορμονών είναι το ιώδιο (Τ3 – τρία άτομα ιωδίου & Τ4 – τέσσερα άτομα ιωδίου). Ένας υγιής θυρεοειδής αδένας παράγει και απελευθερώνει περίπου 100μg T4 και 10μg Τ3 προς όλα τα κύτταρα του σώματός μας. Ο θυρεοειδής εκκρίνει μεγαλύτερη ποσότητα Τ4, η οποία όμως στη συνέχεια και ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού μετατρέπεται σε Τ3, καθώς η τελευταία είναι η δραστική ορμόνη, που επηρεάζει σχεδόν όλες τις λειτουργίες του οργανισμού.

Η ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών που θα παραχθεί από το θυρεοειδή ελέγχεται από την υπόφυση, ένα μικρό ενδοκρινή αδένα στη βάση του εγκεφάλου. Στην υπόφυση παράγεται η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSH, η οποία μεταφέρεται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στον θυρεοειδή για να ρυθμίσει την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Σε περιπτώσεις που ο θυρεοειδής παράγει μικρότερη ποσότητα ορμονών από αυτή που είναι απαραίτητη, τα επίπεδα της TSH  στο αίμα αυξάνονται, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ελαττώνονται.

Παθήσεις του θυρεοειδούς

Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με το θυρεοειδή αδένα. Υπολογίζεται πως στη χώρα μας περίπου το 70% των γυναικών, μιας και είναι ο πληθυσμός που πλήττεται περισσότερο, θα παρουσιάσει κάποια στιγμή στη ζωή τους πρόβλημα του θυρεοειδούς.

Τα προβλήματα του θυρεοειδούς διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα λειτουργικά και τα μορφολογικά.

Λειτουργικές διαταραχές θυρεοειδούς

Τα λειτουργικά προβλήματα του θυρεοειδούς σχετίζονται με το ρυθμό παραγωγής των ορμονών. Έτσι μπορεί ο θυρεοειδής αδένας να υπολειτουργεί ή να υπερλειτουργεί. Σε κάθε περίπτωση επηρεάζεται η ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών, γεγονός που επιφέρει συνέπειες σχεδόν σε όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.

Οι συχνότερες λειτουργικές διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα είναι οι εξής:

Υποθυρεοειδισμός

Πρόκειται για την κατάσταση, κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί και δεν παράγει επαρκή ποσότητα ορμονών. Συνέπεια αυτού είναι η επιβράδυνση του μεταβολισμού, άρα ο οργανισμός και το σώμα αναγκάζονται να λειτουργούν με λιγότερη ενέργεια.

Στα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνονται:

• Αύξηση βάρους
• Δυσκοιλιότητα
• Μη ανοχή στο κρύο
• Υποθερμία
• Κόπωση
• Αλλαγές εμμήνου ρύσης
• Τριχόπτωση
• Μειωμένη αντοχή
• Υπνηλία
• Διαταραχές προσοχής
• Μελαγχολία
• Υπογονιμότητα
• Αρθρίτιδες

Υπερθυρεοειδισμός

Ο θυρεοειδής λειτουργεί υπερβολικά, παράγοντας περίσσεια ορμονών. Σε αυτήν την κατάσταση παράγεται πολύ περισσότερη ενέργεια, με αποτέλεσμα το σώμα και ο οργανισμός να υπερλειτουργούν.

Στα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνονται:

• Απώλεια βάρους
• Ταχυκαρδία
• Άγχος
• Διαταραχές ύπνου
• Εφίδρωση
• Αυξημένη θερμοκρασία
• Τριχόπτωση
• Προβλήματα στο δέρμα
• Προβλήματα οφθαλμών (εξόφθαλμος)
• Νευρικότητα
• Κρίσεις πανικού
• Αύξηση κενώσεων

Θυρεοειδίτιδα  Hashimoto

Πρόκειται για μία αυτοάνοση νόσο, κατά την οποία ο οργανισμός παράγει αντισώματα έναντι του θυρεοειδή αδένα. Με αυτόν τον τρόπο ο αδένας δυσκολεύεται στην παραγωγή επαρκούς ποσότητας μεταβολικών ορμονών και κατά συνέπεια εμφανίζεται υποθυρεοειδισμός. Η διάγνωση της νόσου γίνεται με εξετάσεις αίματος για μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών και αντισωμάτων, ενώ συχνά διενεργείται και υπερηχογράφημα θυρεοειδούς αδένα.

Μορφολογικές διαταραχές του θυρεοειδούς

Οι μορφολογικές διαταραχές του θυρεοειδούς σχετίζονται με ανατομικές ιδιαιτερότητες του αδένα.

Οι συχνότερες μορφολογικές διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα είναι:

Βρογχοκήλη

Βρογχοκήλη ονομάζεται η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία συχνά είναι ορατή με γυμνό μάτι, καθώς προβάλλει ως διόγκωση στον λαιμό. Μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη ιωδίου, διατροφικούς παράγοντες, λήψη ορισμένων φαρμάκων, θυρεοειδίτιδα, νεόπλασμα του θυρεοειδούς ή ακόμη στην αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στις θυρεοειδικές ορμόνες.

Αντιμετωπίζεται συχνά με χειρουργική επέμβαση, όπου συνήθως αφαιρείται ολόκληρος ο αδένας (θυρεοειδεκτομή).

Όζοι θυρεοειδούς

Είναι μικρά ογκίδια, συνήθως καλοήθη, τα οποία αναπτύσσονται μέσα στο θυρεοειδή αδένα. Δεν εμποδίζουν συνήθως τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς, γι΄ αυτόν το λόγο συνήθως διαγιγνώσκονται με τυχαία ψηλάφηση του τραχήλου. Κατά την κλινική εξέταση γίνεται αξιολόγηση ορισμένων χαρακτηριστικών του όζου, συχνά ακολουθεί και έλεγχος με υπερηχογράφημα, ωστόσο είναι σημαντική η παρακέντηση με βελόνη για τον ακριβή προσδιορισμό της φύσης ενός όζου.

Για τους περισσότερους όζους του θυρεοειδούς αρκεί η τακτική παρακολούθηση ως μέθοδος αντιμετώπισης. Σε περίπτωση που κάποιος όζος είναι κακοήθης αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση και συχνά αφαίρεση όλου του λοβού ή και του αδένα (θυρεοειδεκτομή).

Καρκίνος του θυρεοειδούς

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα. Αυτού του τύπου ο καρκίνος μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματικός για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όσο μεγαλώνει μπορεί να προκαλέσει τοπική διόγκωση στο λαιμό ή ακόμη και βράγχος φωνής ή πόνο.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς. Μερικοί από αυτούς εξελίσσονται πολύ αργά, ενώ άλλοι χαρακτηρίζονται επιθετικοί. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων όμως ο καρκίνος του θυρεοειδούς θεραπεύεται πλήρως.

Η μέθοδος θεραπείας του καρκίνου του θυρεοειδούς περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση με ολική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται συμπληρωματικά και θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.

Επικοινωνήστε με το Γενικό Χειρουργό Δρ. Γιώργο Ανθιμίδη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις παθήσεις και τη χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα.