Πεπτικό έλκος

Το πεπτικό έλκος είναι μια βαθιά πληγή – διάβρωση –που εντοπίζεται στο εσωτερικό τοίχωμα (βλεννογόνο χιτώνα) του στομάχου ή του δωδεκαδάκτυλου. Συνήθως εκδηλώνεται με πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα. Τα πεπτικά έλκη είναι αρκετά συχνά, με το έλκος του δωδεκαδάκτυλου να ξεπερνά σε συχνότητα το έλκος του στομάχου.

Πεπτικό έλκος: Συμπτώματα

Τα συνηθέστερα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ένα πεπτικό έλκος είναι:

• Πόνος ή αίσθημα καύσου στην άνω κοιλιακή χώρα. Σε περίπτωση δωδεκαδακτυλικού έλκους, ο πόνος εκδηλώνεται συνήθως νωρίς το πρωί όταν το στομάχι είναι άδειο. Σε περίπτωση πεπτικού έλκους, εκδηλώνεται ή επιδεινώνεται συνήθως αμέσως μετά τη λήψη τροφής.
• Αίσθημα διάτασης (φουσκώματος) και πληρότητας στην κοιλιά
• Ναυτία και τάση για έμετο
• Απώλεια της όρεξης και απώλεια βάρους

Προσοχή! Σε ορισμένες περιπτώσεις ένα πεπτικό έλκος μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα. Συχνά η πάθηση ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια κάποιας τυχαίας εξέτασης, ή όταν εμφανίζονται επιπλοκές.

Πεπτικό έλκος: Επιπλοκές

Η συχνότερη επιπλοκή ενός πεπτικού έλκους είναι η αιμορραγία. Κύρια ένδειξη μιας αιμορραγίας του ανώτερου πεπτικού είναι η αιματέμεση και οι «μέλαινες» κενώσεις. Πρόκειται για κενώσεις με πρόσμιξη αίματος (κόπρανα μαύρου χρώματος) οι οποίες είναι κολλώδεις και εξαιρετικά δύσοσμές. Επίσης, σε περίπτωση αθρόας αιμορραγίας, μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και αποβολή ζωηρού ερυθρού αίματος από τον πρωκτό.

Εάν το πεπτικό έλκος προχωρήσει, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και διάτρηση του στομάχου ή του δωδεκαδάκτυλου. Η επιπλοκή εκδηλώνεται με αιφνίδιο, οξύ πόνο στην άνω κοιλία.

Τέλος, η απόφραξη της γαστρικής εξόδου, από ουλοποίηση και ίνωση σε περίπτωση χρόνιου πεπτικού έλκους ή από σπασμό, οίδημα και δυσκινησία σε οξεία κατάσταση, εκδηλώνεται με υποτροπιάζοντα επεισόδια εμέτου και αφυδάτωση.

Πεπτικό έλκος: Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες, οι οποίοι συνήθως προκαλούν ή επιβαρύνουν το πεπτικό έλκος είναι:

• Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Συναντάται στο 90-95% περιπτώσεων δωδεκαδακτυλικού έλκους και στο 70-90% του έλκους στομάχου.
• Υπερέκκριση γαστρικού οξέος. Ένα έλκος του στομάχου μπορεί να προκύψει όταν το γαστρικό υγρό και οι προστατευτικοί παράγοντες στην κοιλότητα του γαστρεντερικού σωλήνα βρίσκονται σε ανισορροπία. Μία τέτοια κατάσταση μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο βλεννογόνο χιτώνα που επικαλύπτει εσωτερικά τον γαστρεντερικό σωλήνα και φλεγμονή του στομάχου (γαστρίτιδα). Μία εμμένουσα φλεγμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να εξελιχθεί σε γαστρικό έλκος.
• Κάπνισμα
• Φαρμακευτική αγωγή με μη στεροειδή αντι-φλεγμονώδη φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται συχνά ως θεραπεία σε φλεγμονώδεις, κυρίως μυοσκελετικές παθήσεις. Αυξάνεται η πιθανότητα ανάπτυξης έλκους δωδεκαδακτύλου κατά 8 φορές και έλκους στομάχου κατά 40 φορές.
• Άλλα αίτια. Το άγχος και το στρες αποτελούν παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πεπτικού έλκους. Επιπλέον ακραίες καταστάσεις στρες ή κατάθλιψη μπορεί να επιβαρύνουν σε σημαντικό βαθμό το έλκος.

Τέλος το πεπτικό έλκος μπορεί να αναπτυχθεί έπειτα από μεγάλες επεμβάσεις, τραυματισμούς (ειδικά της κεφαλής) ή εγκαύματα ως «έλκη εκ του στρες».

Πεπτικό έλκος: Θεραπεία

Η θεραπεία του πεπτικού έλκους εξαρτάται από την αιτιολογία που το προκάλεσε:

Φαρμακευτική αγωγή που ελαττώνει το όξινο περιβάλλον (αναστολείς αντλίας ιόντων πρωτονίων, Η2-ανταγωνιστές της ισταμίνης, σαλικυλικό βισμούθιο)

Εάν έχει εντοπισθεί το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, χορηγείται και συνδυασμός από  αντιβιοτικά, όπως κλαριθρομυκίνη, αμοξυκιλλίνη και μετρονιδαζόλη για την αντιμετώπιση του μικροβίου.

Διακοπή του καπνίσματος και όποιας αγωγής με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη.

Χειρουργική επέμβαση για αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους

Σε σπάνιες περιπτώσεις και επί ορισμένων επιπλοκών μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους.

Η συνηθέστερη επιπλοκή που απαιτεί σχεδόν πάντα χειρουργική αντιμετώπιση είναι η διάτρηση, με αποτέλεσμα την διαφυγή του περιεχομένου του γαστρεντερικού σωλήνα στην υπόλοιπη κοιλιακή χώρα και την εμφάνιση περιτονίτιδας. Η συγκεκριμένη κατάσταση αποτελεί ένδειξη άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης, καθώς η καθυστέρηση μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο ακόμη και τη ζωή του ασθενή.

Άλλες καταστάσεις, οι οποίες αποτελούν ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης είναι:

• Η αιμορραγία που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά
• Η απόφραξη του γαστρεντερικού σωλήνα
• Η επιμονή ή η υποτροπή του έλκους κατά τη διάρκεια της συντηρητικής αγωγής
• Η υποψία κακοήθειας, η οποία δεν μπορεί να αποκλεισθεί από τις εξετάσεις

Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε πεπτικό έλκος, το οποίο εμμένει παρά τη συντηρητική αντιμετώπιση, απευθυνθείτε στον Ειδικό Χειρουργό Δρ. Γιώργο Ανθιμίδη για διερεύνηση περεταίρω θεραπευτικών επιλογών.