Λεμφοίδημα & Καρκίνος του Μαστού | Τι πρέπει να γνωρίζετε για την πάθηση;

Το λεμφοίδημα αποτελεί μια χρόνια κατάσταση, η οποία μπορεί να επιδεινώνεται προοδευτικά με το πέρασμα των ετών. Αποτελεί συχνή επιπλοκή, η οποία συμβαίνει κατά μέσο όρο στο 30-50% των ανθρώπων που έχουν υποβληθεί σε λεμφαδενικό καθαρισμό.

 

Τι είναι το λεμφοίδημα;

Σύμφωνα με τον ευρύτερα αποδεκτό ορισμό της International Society of Lymphology, το λεμφοίδημα είναι το αποτέλεσμα της συσσώρευσης της λέμφου και άλλων στοιχείων (π.χ. πρωτεϊνών) στο διάμεσο χώρο ανάμεσα στα κύτταρα των ιστών. Η συσσώρευση αυτή οφείλεται συνήθως στην ανεπάρκεια της μεταφοράς της λέμφου από τον υποδόριο ιστό των άκρων στη φλεβική κυκλοφορία.

Ένα από τα πιο συνηθισμένα είδη λεμφοιδήματος είναι το δευτεροπαθές λεμφοίδημα, το οποίο αναπτύσσεται έπειτα από τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Το ποσοστό των γυναικών που αντιμετωπίζουν λεμφοίδημα έπειτα από μια επέμβαση λεμφαδενικού καθαρισμού, ιδιαίτερα αν ακολουθήσει και ακτινοθεραπεία, κυμαίνεται από 24% έως 49%. Συνήθως αναπτύσσεται εντός των 5 πρώτων ετών μετά τη θεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως μπορεί να συμβεί και χρόνια μετά τη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

 

Λίγα λόγια για το λεμφικό σύστημα

Το λεμφικό σύστημα αποτελεί ένα βοηθητικό σύστημα, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η αποχέτευση του διάμεσου υγρού των ιστών του σώματος, από το μεσοκυττάριο χώρο προς την κυκλοφορία του αίματος. Αποτελείται από λεμφαδένες και λεμφαγγεία, μέσω των οποίων ρέει η λέμφος.

Οι βασικότερες λειτουργίες του λεμφικού συστήματος είναι οι εξής:

• Μεταφορά & αποστράγγιση – απομάκρυνση της περίσσειας λεμφικού υγρού (λέμφου)
• Συμβολή στην άμυνα του οργανισμού
• Απορρόφηση και μεταφορά θρεπτικών συστατικών από το γαστρεντερικό σύστημα
• Καθαρισμός και φιλτράρισμα από τους παθογόνους μικροοργανισμούς, ώστε η λέμφος να επανέλθει καθαρή στην κυκλοφορία του αίματος

 

Πώς εκδηλώνεται το λεμφοίδημα;

Το βασικότερο χαρακτηριστικό του λεμφοιδήματος είναι η διόγκωση κάποιου ή κάποιων άκρων του σώματος, είτε σε κάποιο σημείο τους είτε σε ολόκληρο το άκρο.

Στα αρχικά στάδια της, η πάθηση μπορεί να εκδηλωθεί με αίσθημα βάρους και εύκολη κόπωση του προσβληθέντος άκρου. Η ανώδυνη διόγκωση του άκρου είναι το συνηθέστερο εύρημα. Στα κάτω άκρα το οίδημα καταλαμβάνει σχεδόν πάντα τη ραχιαία επιφάνεια του ποδός και των δακτύλων. Αρχικά το οίδημα βελτιώνεται τη νύχτα και με την ανύψωση του άκρου. Η πίεση της περιοχής αφήνει εντύπωμα αρχικά αναστρέψιμο. Αργότερα το οίδημα γίνεται μόνιμο λόγω της ίνωσης και πάχυνσης του δέρματος και του υποδορίου ιστού, το δέρμα αποκτά την όψη φλοιού πορτοκαλιού και η πίεση αφήνει με δυσκολία εντύπωμα. Στα τελικά στάδια το οίδημα είναι πλέον μη αναστρέψιμο, συχνά υπάρχει μεγάλη αύξηση της διαμέτρου του άκρου, το χρώμα του δέρματος γίνεται καφεοειδές, με υπερκεράτωση και η υφή του γίνεται σκληρή με πολλές θηλώδεις προσεκβολές ή και φυσαλίδες. Η πίεση δεν αφήνει πλέον εντύπωμα (λεμφοστατική ελεφαντίαση).

Οι συχνές υποτροπές λοιμώξεων των μαλακών μορίων μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.

 

Λεμφοίδημα & Καρκίνος του Μαστού

Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει ογκεκτομή ή μαστεκτομή, η οποία ορισμένες φορές συνδυάζεται με λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης. Η αφαίρεση αυτή των λεμφαδένων της μασχάλης, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από ακτινοθεραπεία, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της διακίνησης της λέμφου από το σύστοιχο άνω άκρο, με συνέπεια την ανάπτυξη λεμφοιδήματος.

 

Θεραπεία λεμφοιδήματος

Μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί ένας αποτελεσματικός τρόπος οριστικής θεραπείας του προχωρημένου λεμφοιδήματος.

Ανάλογα με το στάδιο της πάθησης η συντηρητική θεραπευτική αγωγή μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική.

Στις επιλογές συντηρητικής θεραπείας περιλαμβάνεται:

• Λεμφικό μασάζ
• Ανύψωση του πάσχοντος άκρου
• Τοποθέτηση ειδικών καλτσών ή γαντιών
• Θεραπεία με χρήση συσκευών με αεροθαλάμους διαλείπουσας συμπίεσης

Η χειρουργική θεραπεία, που ορισμένες φορές προτείνεται για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος, δεν εφαρμόζονται ακόμα ευρέως. Σε κάθε περίπτωση η καλύτερη λύση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πάθησης είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωσή της, με στόχο τη βελτίωση των ήπιων συμπτωμάτων και την πρόληψη της επιδείνωσής τους.

Για πληροφορίες σχετικά με το λεμφοίδημα και οτιδήποτε σχετίζεται με τον καρκίνο του μαστού και την αντιμετώπισή του μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Ειδικό Χειρουργό  Δρ. Γιώργο Ανθιμίδη.